Czy odszkodowanie za wypadek jest opodatkowane?

Podatek od odszkodowania za wypadek

Sytuację wyjaśnia ustawa o PIT (z dnia 26 lipca 1991 roku wraz ze zmianami). Warto wspomnieć już na wstępie tego artykułu, że ustawodawca okazał się w tym zakresie niezwykle wyrozumiały.

Opodatkowaniu nie podlegała więc większość otrzymanych odszkodowań.

Obowiązujący wykaz zwolnień podatkowych, które odnoszą się do odszkodowań został przedstawiony w art. 21 ust. 1 pkt 3, 3a, 3b, 3c, 3d, 4, 106 oraz w pkt 120. Natomiast świadczenia wolne od podatku, które mają charakter stricte odszkodowawczy ustawodawca wskazał w art. 21 ust. 1 pkt 45, 52, 53. Pośród nich są rekompensaty, które otrzymuje poszkodowana osoba z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, w tym również pochodzące świadczenia z obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych.

W sytuacji, gdy ubezpieczyciel przyzna odpowiednie kwoty odszkodowania lub, gdy zostaną one przyznane w wyroku sądowym, poszkodowany nie musi ich wykazywać w zeznaniu podatkowym.

Takie rozwiązanie jest bardzo korzystne dla osób, które stały się ofiarami wypadków drogowych. Chroni ich przed powstaniem absurdalnej sytuacji, w której  poszkodowany byłby stratny w wyniku zdarzenia, którego sam nie spowodował, a które było przyczyną jego szkodę lub doznanej krzywdy. Takie działanie zaprzeczałoby samej idei odszkodowania, którego celem jest pełne naprawienie szkody i pokrycie straty, która już wystąpiła, a nie „wzbogacenie” w rozumieniu prawno-podatkowym. Osoby, które otrzymują odszkodowanie, „odzyskują” więc tylko poniesiony ubytek.

Jednak, jak wiadomo od reguły są wyjątki. Na czym one w tej sytuacji polegają? Kiedy więc i czy odszkodowanie za wypadek jest opodatkowane?

Czy i kiedy należy opłacić podatek za odszkodowanie za wypadek?

Jak już wiemy, odszkodowanie jest rekompensatą wyrównawczą, która przysługuje wybranemu podmiotowi, który doznał szkody w majątku lub w innych dobrach. Rekompensata wyrównawcza nie jest tym samym więc, co wzbogacenie się. Ale są przypadki, że poszkodowana osoba otrzymuje dodatkowe kwoty, które stanowią odsetki za zwłokę w likwidacji szkody i przyznaniu odszkodowania. Wtedy taki dochód należy wykazać w zeznaniu podatkowym w pozycji: inne źródła.

Odsetki same w sobie czymś „więcej”, niż wartość poniesionej szkody. W tym rozumieniu mogą stanowić dochód, który będzie podlegał opodatkowaniu.

Kodeks Cywilny i jego przepisy ogólne, a także Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych określają terminy likwidacji szkody. Na mocy tych przepisów ofiara wypadku ma prawo do rekompensaty za brak wykonania zobowiązania albo jego nienależyte wykonanie. W przypadku braku zachowania terminu wypłaty odszkodowania, wierzyciel – w tej sytuacji poszkodowana osoba – może zażądać wypłaty odsetek za opóźnienie od dłużnika – sprawcy lub ubezpieczyciela. Wysokość odsetek może być oznaczona z góry lub ustawowa (gdy nie została określona).

Odsetki za opóźnienie wypłaty odszkodowania nie są rekompensatą doznanego uszczerbku, ale powodują wzbogacenie się poszkodowanego.

Nie są więc zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych i muszą być wykazane w zeznaniu rocznym jako przychód, który jest opodatkowany na zasadach ogólnych albo jako zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych.

W przypadku osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej sprawa jest prosta. Samo odszkodowanie (bez odsetek) nie jest opodatkowane. Natomiast inaczej jest podczas prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek w celach zarobkowych. W tej sytuacji, czy odszkodowanie za wypadek jest opodatkowane? Tak, opodatkowaniu podlegają świadczenia za szkody, które dotyczą składników majątku ściśle związanych z tą prowadzoną działalnością i wszelkie inne świadczenia w postaci rekompensaty, które poszkodowana osoba otrzymała w związku z jej prowadzeniem. Są to więc:

• odszkodowania za szkody w składnikach majątku, które są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, gdzie dochody są opodatkowane na zasadach ogólnych, ze stawką 18%, 32% (art.27 ust.1) lub podatkiem liniowym 19% (art.30c),
• dochody, które wynikają z inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia i związanych z nią funduszami kapitałowymi.

Jeżeli jednak osoba poszkodowana ma jakiekolwiek wątpliwości prawne, warto je wyjaśnić. Nasza kancelaria odszkodowawcza odpowie na wszystkie pytania. Jeśli my będziemy prowadzić Twoją sprawę o odszkodowanie od początku, otrzymasz wszelkie niezbędne informacje na temat, jak rozliczyć się z Urzędem Skarbowym w zakresie uzyskanego odszkodowania.